Przeniesienie praw autorskich do zdjęć w ramach umowy z klientem to kluczowy element działalności agencji fotograficznych. Aby umowa fotografa z agencją była skuteczna i zgodna z przepisami prawa, konieczne jest uwzględnienie kilku istotnych aspektów regulowanych przez Ustawę o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych
Zgodnie z Art. 41 ust. 1 ustawy, przeniesienie autorskich praw majątkowych może nastąpić wyłącznie na mocy umowy. Taka umowa musi być zawarta na piśmie, pod rygorem nieważności. To oznacza, że ustne porozumienie w tym zakresie nie będzie miało mocy prawnej. Przeniesienie praw autorskich obejmuje zazwyczaj przekazanie prawa do korzystania z utworu (w tym przypadku zdjęcia) na określonych polach eksploatacji.
Pola eksploatacji
Kluczowym elementem każdej umowy przenoszącej prawa autorskie jest precyzyjne określenie pól eksploatacji. Art. 50 ustawy wymienia przykładowe pola eksploatacji, które powinny być ujęte w umowie, takie jak:
- Utrwalanie i zwielokrotnianie utworu,
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy,
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie,
- Publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym (np. w internecie).
Umowa powinna zawierać dokładny wykaz tych pól, na których klient będzie mógł korzystać ze zdjęć.
Wynagrodzenie
Art. 43 ust. 1 ustawy stanowi, że jeżeli umowa fotografa z agencją nie przewiduje innego wynagrodzenia, twórcy (fotografowi) przysługuje prawo do wynagrodzenia za każde korzystanie z utworu na poszczególnych polach eksploatacji. Oznacza to, że w umowie warto wyraźnie określić zasady wynagradzania – czy to jako jednorazową opłatę, czy w formie tantiem za każde wykorzystanie zdjęcia.
Prawidłowe sporządzenie umowy pomiędzy agencją a fotografem pozwoli uniknąć nieporozumień i umożliwi agencji sprawną sprzedaż utworów.
Prawo pierwszeństwa i prawo własności egzemplarza
Istotnym elementem, który warto uwzględnić w umowie, jest prawo pierwszeństwa do korzystania z utworu. Zgodnie z Art. 47 ustawy, jeżeli twórca przenosi prawa majątkowe na jednym polu eksploatacji, prawo pierwszeństwa do korzystania z utworu na innych polach może przysługiwać temu samemu nabywcy, ale tylko jeśli umowa to przewiduje.
Należy również pamiętać, że przeniesienie prawa własności egzemplarza utworu (np. wydrukowanego zdjęcia) nie oznacza automatycznie przeniesienia autorskich praw majątkowych do tego utworu (Art. 52 ust. 1). Dlatego ważne jest, aby umowa fotografa z agencją jasno rozróżniała między przeniesieniem własności fizycznego nośnika a przeniesieniem praw autorskich.
Umowa fotografa z agencją - ograniczenia w przenoszeniu praw
Art. 65 ust. 1 ustawy przewiduje, że jeżeli umowa nie stanowi inaczej, przeniesienie autorskich praw majątkowych obejmuje tylko te pola eksploatacji, które zostały wyraźnie wymienione w umowie. Oznacza to, że jeśli pewne pola nie są wymienione, prawa autorskie do tych pól pozostają przy twórcy.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do zdjęć w umowach z klientami wymaga staranności i precyzyjnego określenia warunków współpracy. Kluczowe elementy, które muszą zostać ujęte w umowie, to pola eksploatacji, wynagrodzenie, zasady korzystania z utworu na innych polach eksploatacji oraz rozróżnienie między przeniesieniem własności egzemplarza a przeniesieniem praw autorskich. Przestrzeganie tych zasad, opartych na przepisach Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych, zapewni skuteczność przeniesienia praw i ochroni interesy obu stron.
